Dimensies - Hoofdstuk 30



1-17-1 Hypnose

Voorwoord
Hypnose is een vrij logisch vervolg op goochelen. Al wil men daar niet veel over 
weten en horen. Maar in principe wordt de massa zo beïnvloed dat het een massa 
doet geloven dat het zo werkelijk aan het gaan is. Dit is een “beperking” die in de 
menselijke hersenen gaande is. Zo kun je mensen zaken laten zien, beleven en zelfs 
zaken laten voelen die aangenomen worden dat die niet bestaan. Wat hypnose doet 
weten we wel maar waar het vandaan komt laten we het daar eens over gaan hebben 
na het lezen van de wetenschappelijke beschrijving van de vele experts.

Beschrijving
Hypnose (uit het Grieks ?p??? hupnos, slaap) is een kunstmatig opgewekte trance, 
gekenmerkt door verhoogde vatbaarheid voor suggestie. Hypnose wordt uitgevoerd 
door opgeleide hypnotiseurs, die een speciale procedure volgen om de geest van 
de behandelde persoon in een tranceachtige toestand te brengen. Het is een 
kunstmatig gecreëerde staat van bewustzijn waarin men ontspannen is en 
geconcentreerd op een bepaald onderwerp. Geregistreerde patronen van 
hersengolven tonen aan dat iemand onder hypnose zich in een toestand tussen 
waken en slapen bevindt. Hoewel de wetenschappelijke geschiedenis van het gebruik 
van hypnose pas aanvangt met Franz Mesmer in de 18e eeuw werd de techniek reeds 
lang daarvoor toegepast door tovenaars en genezers.


1-17-1a Algemeen

Sommige mensen zijn van mening dat er slechts één soort hypnose is: zelfhypnose. 
Zelfs onder begeleiding van een hypnotiseur is het de cliënt zelf die toestaat dat de 
trance ontwikkelt en laat bestaan. Dus iedere vorm van hypnose begint toch eigenlijk 
in de eerste plaats steeds bij de gehypnotiseerde zelf, maar aangezien suggesties van 
anderen dit kunnen teweegbrengen laat men zich dan eigenlijk begeleiden in de zelfhypnose. 
Zonder aandacht te schenken aan een vreemde suggestie zal geen hypnose intreden.

Anderen stellen dat er twee soorten hypnose zijn:
-  Zelfhypnose, waarbij men zichzelf in de hypnotische toestand 
   brengt, ook autosuggestie genoemd.
-  Hypnose waarbij een hypnotiseur de hypnotische toestand tot 
   stand brengt.

Er zijn verschillende stadia van hypnose, van licht zoals een lichte roes tot een zeer 
zware hypnotische toestand met een totaal verlies van (zelf)bewustzijn en waarbij zelfs 
een blokkade van zintuiglijke en pijnprikkels kan optreden. Een lichte hypnotische 
toestand kan vergeleken worden met een situatie waarin men alles om zich heen even 
vergeet, zoals het diep verzonken zitten in een boek of het kijken naar een spannende 
film waar men helemaal in opgaat.

De hypnotiseur dient integer te zijn en vertrouwen en gezag uit te stralen. Het is voor 
een diepere hypnose noodzakelijk dat de gehypnotiseerde zijn zelfcontrole en 
verantwoordelijkheid tot een bepaald niveau overdraagt aan de hypnotiseur. Op die 
manier kan de gehypnotiseerde een voldoende hogere vernauwing (concentratie) van 
zijn bewustzijn verkrijgen. Hij maakt als het ware zijn geest los van allerlei standaard 
processen en verwacht dat deze overgenomen worden door de hypnotiseur.

Hypnose is zelf geen therapie, maar wel een hulpmiddel om therapeutische doelen te 
bereiken. Hypnose wordt o.a. in de hypnotherapie en regressietherapie toegepast. 
De werkzaamheid ervan is wetenschappelijk goed onderbouwd[bron?]. Vooral met 
behulp van MRI-scans en Elektro-encefalografie (EEG) zijn hersenfysiologische 
correlaties van trancetoestanden duidelijk aangetoond. Al door enkele hypnose-zittingen 
kunnen duidelijke veranderingen worden vastgesteld. Mede daarom worden hypnose 
en aanverwante technieken wereldwijd meer en meer gebruikt in verschillende vormen 
van psychotherapie.


1-17-1b Integriteit van de hypnotiseur

Het komt voor dat de motieven van de hypnotiseur niet zuiver zijn en dat hij zijn 
toevlucht tot bepaalde methoden en trucs neemt om een bepaald gezag uit te stralen. 
Dit komt soms voor bij theaterhypnose, waar het de bedoeling is het publiek te 
vermaken of in verbazing te brengen. In zeldzame gevallen wordt ten onrechte de naam 
aangenomen van hypnotherapeut, daarbij de suggestie wekkend door middel van 
hypnose integer therapie te bedrijven. Hiermee wordt erkende hypnotherapeuten, die zijn 
aangesloten bij een door de overheid erkende beroepsorganisatie, zoals de NBVH, 
onrecht aangedaan.

Verbeteringen door hypnose aangebracht, kunnen mogelijk op een ander vlak andere 
problemen doen ontstaan. Alleen door zelfwerkzaamheid, dus met eigen bewustzijn en 
verantwoordelijkheid, kan men een verbetering bewerkstelligen. Indien een hypnotiseur 
integer is zal hij er dan ook voor zorgen dat de gehypnotiseerde de controle over zichzelf 
behoudt, en de diepte van de hypnotische trance daarop afstemmen. Ook zal hij geen 
amnesie veroorzaken zodat de gehypnotiseerde altijd weet wat er tijdens de hypnose is 
gebeurd, en niet pas achteraf door het beluisteren van een opname van de sessie. 
Respect voor de cliënt moet steeds voorop staan. Indien een bij een erkende 
beroepsvereniging aangesloten hypnotiseur deze grens overschrijdt, is er een 
klachtenprocedure mogelijk bij de beroepsorganisatie.


1-17-1c Afhankelijkheid van de hypnotiseur

Bij de zelfhypnose, waarbij de gehypnotiseerde de bewuste controle blijft houden over het 
hypnoseproces, is de hypnosetoestand over het algemeen licht, maar ook hier kunnen de 
trancedieptes verschillen. Er is een bepaalde grens waar voorbij de gehypnotiseerde een 
deel van zijn (o.a. ethische) verantwoordelijkheid overdraagt aan de hypnotiseur: dat is 
wanneer het bewustzijn van de gehypnotiseerde door de trancediepte wordt uitgeschakeld, 
men spreekt dan ook van hypnotische slaap. Bij gebrek aan onderling vertrouwen is het niet 
aan te raden dat dit gebeurt, omdat dan onbekende bewustzijnsinvloeden van de hypnotiseur 
over kunnen gaan op de gehypnotiseerde. Die kan dit niet altijd duiden en daardoor kunnen 
(veel) later na de hypnose problemen ontstaan zoals angstdromen of dwanghandelingen.

Wanneer hypnose gebruikt wordt als alternatieve vorm van narcose bij operaties, is deze 
trancetoestand echter zeer gewenst. Vertrouwen, integriteit en een bewuste keuze blijven 
belangrijke voorwaarden voor hypnose.





NAAR HOOFDSTUK 31